10 εκατομμύρια επιβάτες την ημέρα στο μετρό της Μόσχας

Αιώνιος έφηβος αποδεικνύεται το μετρό της Μόσχας, που τα χθεσινά 85^α γενέθλιά του το βρίσκουν σε μια φάση εκτεταμένης επέκτασης και αναβάθμισης. Υπόδειγμα λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας, θρύλος, αξιοθέατο και σήμα κατατεθέν της πρωτεύουσας της Ρωσίας, το μετρό, που κάποτε έφερε και το όνομα του Λένιν (Московский ордена Ленина и ордена Трудового Красного Знамени метрополитен имени В. И. Ленина), μόλις έκλεισε μια δεκαετία ανανέωσης που του χάρισε και ένα ρεκόρ Γκίνες!

Στο άκουσμα της λέξης «Μόσχα», το επόμενο που θα σκεφτεί ένας κοινός θνητός είναι Κόκκινη πλατεία, Κρεμλίνο και μετρό, με τη σειρά παράθεσης των λέξεων αυτών να μην είναι απολύτως δεδομένη. Γιατί η φήμη του μετρό της Μόσχας (Московский Метрополитен) είναι τέτοια, που ενδέχεται να είναι και το πρώτο πράγμα με το οποίο θα συνδέσει κάποιος την πρωτεύουσα της Ρωσικής Ομοσπονδίας – και της πάλαι ποτέ Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Την πόλη που τον χειμώνα του 1941 είπε το πρώτο όχι στον Χίτλερ, σταματώντας την πορεία της Βέρμαχτ στα όριά της, με το μετρό να παίζει και το ρόλο του καταφυγίου για τους κατοίκους της.

Τη μικρή αυτή υπενθύμιση την οφείλουμε και στην πόλη, και στους Ρώσους, καθώς πριν λίγες μέρες – στις 9 του Μάη – γιορτάσαμε την ημέρα της νίκης και τα 75 χρόνια από τη συντριβή του φασισμού.

Ας επιστρέψουμε όμως στο θέμα μας, σε αυτό το επίτευγμα της τεχνικής των κατασκευών και της ίδιας της κινητικότητας αν θέλετε, που μοιάζει με μια καλοκουρδισμένη μηχανή κρυμμένη κάτω από τους επτά λόφους της Μόσχας. Ένα υπόγειο δίκτυο με άφθονα τούνελ και σταθμούς, κάθε ένας από τους οποίους έχει το δικό του ρυθμό και αντικατοπτρίζει μια ολόκληρη εποχή. Και αυτό είναι κάτι που δεν το βρίσκεις πουθενά αλλού στον κόσμο. Καμία μεγαλούπολη στον κόσμο δεν μπορεί να υπερηφανεύεται για τον αρχιτεκτονικό ρυθμό του μετρό της όπως η Μόσχα. Ακόμα και αυτές που έχουν μεγαλύτερο σε έκταση δίκτυο γραμμών και σταθμών.

Τη δεκαετία του 1930, το μετρό χτίστηκε κάτω από το σύνθημα «Ας δημιουργήσουμε ένα παλάτι για τους ανθρώπους!» Χαρακτηριστικό της εποχής αυτής είναι η μνημειακή αρχιτεκτονική, με αγάλματα, ψηφιδωτά, βιτρό κλπ. που μετέτρεψαν κάποιους σταθμούς σε πραγματικά στολίδια.

Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, το μετρό, όπως είπαμε, χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο, με τα στοιχεία που διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του οργανισμού κατασκευών της Μόσχας είναι αποκαλυπτικά: Κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιδρομών, 217 παιδιά γεννήθηκαν στο μετρό! Ενώ μετά τον πόλεμο ξεκίνησε η περίοδος «από την πολυτέλεια στην απλότητα» με τις κατασκευές να πραγματοποιούνται σύμφωνα με πιο τυπικά σχέδια και προδιαγραφές.

Στη δεκαετία του 1990, η επέκταση του μετρό επιβραδύνθηκε απότομα. Τα έργα που ξεκίνησαν πριν από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ δεν ολοκληρώθηκαν. Λόγω της έλλειψης κρατικής χρηματοδότησης, πολλοί σταθμοί του μετρό έπρεπε να χτιστούν με δικά τους έξοδα.

Μετά το 2000, το μετρό άρχισε να επεκτείνεται στα προάστια και πέρα από τον περιφερειακό δρόμο της Μόσχας, που θεωρείται το όριο της πόλης. Ενώ από το 2012 και μετά, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα κατασκευών σταθμών και σηράγγων πρωτοφανούς κλίμακας. Την ίδια περίοδο, άρχισε και η κυκλοφορία επίγειων συρμών κατά μήκος του κεντρικού δακτυλίου της Μόσχας (Московское центральное кольцо – МЦК), αλλά και σε ένα τμήμα της δεύτερης μεγάλης κυκλικής γραμμής (Большая кольцевая линия – БКЛ) του του μετρό, ενώ δόθηκαν στην κυκλοφορία καινούριες γραμμές και νέοι σταθμοί σε υπάρχουσες γραμμές και τις επεκτάσεις τους.

Στην φωτοθήκη μπορείτε να δείτε ομαδοποιημένους τους πιο φωτεινούς και φουτουριστικούς σταθμούς, καθώς και σταθμούς με εικαστικές εκθέσεις και οικολογικό σχεδιασμό.

Σήμερα, για την κατασκευή του μετρό της Μόσχας χρησιμοποιεί η διεθνής εμπειρία και σύγχρονες τεχνολογίες που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί προηγουμένως στο μετρό της πρωτεύουσας. Όπως οι αντίστοιχοι «μετροπόντικες», ειδικά μηχανήματα με διάμετρο 10 μέτρων, τα οποία δημιουργούν σήραγγες διπλής τροχιάς (το υπάρχον δίκτυο λειτουργεί σχεδόν στο σύνολό του με σήραγγες μονής τροχιάς. Χρησιμοποιούνται, δε, τεχνολογίες προστασίας από τις δονήσεις, προκειμένου να εξαλειφθούν οι αρνητικές επιπτώσεις του θορύβου σε σπίτια που βρίσκονται κοντά σε σταθμούς.

Με τα έργα να βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, η Μόσχα κατέκτησε μια θέση στο περίφημο Guinness World Records, ως η μοναδική πόλη που κατάφερε να έχει σε λειτουργία 23 «μετροπόντικες» ταυτοχρόνως! Σημειώστε ότι όλοι οι μετροπόντικες έχουν γυναικεία ονόματα, κάτι που γίνεται προς τιμήν της προστάτιδας των τούνελ, Αγίας Βαρβάρας και οφείλεται στον Richard Lovat, ιδρυτή της καναδικής εταιρίας Lovat που κατασκευάζει τα τεράστια αυτά μηχανήματα!

Πώς θα αλλάξει το μετρό έως το 2024;

Το μήκος των γραμμών του μετρό θα είναι – το 2024 – περίπου 560 χλμ. Και ο αριθμός των σταθμών θα αυξηθεί σε 306. Από το 2020 έως το 2023, θα κατασκευαστούν 104,75 χιλιόμετρα νέες γραμμές μετρό, 44 σταθμοί και 5 ντεπό. Ενώ το 2022, θα ολοκληρωθεί η κατασκευή του κεντρικού δακτυλίου (МЦК). Η εφαρμογή του προγράμματος ανάπτυξης μετρό θα ενσωματώσει 24 σταθμούς του МЦК σε 13 γραμμές του υπόγειου μετρό.