Nikos LoupakisΤα αξίζει η Κωνσταντινούπολη τα 2.000 χιλιόμετρα στο τιμόνι. Έχει την Αγιά Σοφιά, έχει τις μυρωδιές των πολιτισμών που συναντώνται σε αυτό το μοναδικό σταυροδρόμι, έχει τις γεύσεις τις πολίτικης κουζίνας, έχει και τις εκατοντάδες χιλιάδες γάτες της που χαίρουν ιδιαίτερης αγάπης και φροντίδας από τους ντόπιους ενισχύοντας την αίσθηση της αυθεντικότητας και την ανθρωπιάς σε αυτήν την τεράστια μητρόπολη…
Πριν ακόμα σας μιλήσουμε για το πως είναι να οδηγείς από την Αθήνα μέχρι τους Κήπους του Έβρου και από εκεί μέχρι την Κωνσταντινούπολη επιλέγουμε να κάνουμε μια αναφορά στους τετράποδους φίλους μας που φαίνεται ότι αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της μεγάλης αυτής πόλης και του πλούτου της. Αν έχετε δει το ντοκιμαντέρ “Kedi” σε σκηνοθεσία Ceyda Torun, θα έχετε ήδη αντιληφθεί για τι πράγμα μιλάμε. Γιατί παρόλο που δεν κάναμε αυτό το μεγάλο ταξίδια για να δούμε τις γάτες, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε το πόσο μας εντυπωσίασε η παρουσία τους.
Και μπορούμε να πούμε πως στην Κωνσταντινούπολη είδαμε και τους επτά ήρωες της ταινίας που αναφέραμε: και τον Sari τον «καταφερτζή», και την ερωτιάρα Bengü, και τον Psikopat τον… τρελό του χωριού, και τον Deniz τον δημοφιλή, και τον Aslan Parçası τον λεβέντη και κυνηγό, και τον Duman τον τζέντλεμαν, και την ξέγνοιαστη και παιχνιδιάρα Gamsiz. Γιατί οι γάτες, σε κάθε πιθανή εκδοχή τους, είναι πανταχού παρούσες στην Πόλη, την Ιστανμπούλ. Και δεν γνωρίζουμε αν έχει θρησκευτικό υπόβαθρο η αγάπη που δείχνουν οι Τούρκοι στις γάτες, είναι όμως βέβαιο ότι αυτή υπάρχει όπως υπάρχει και κρατική/δημοτική φροντίδα για αυτές. Οι ειδικές κατασκευές, σπιτάκια/καταφύγια που συναντήσαμε σε διάφορες πλατείες, αλλά και οι πινακίδες της Τροχαίας που προειδοποιούν τους οδηγούς να προσέχουν τις “γλυκιές γατούλες” επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές…
Ωστόσο είναι αλήθεια πως η Κωνσταντινούπολη έχει πολλά ακόμα πράγματα, πέρα από τις γάτες της, για να σε μαγέψει…
Κωνσταντινούπολη: Μια Πόλη μαγική, μια Πόλη “μπερδεμένη”
Το μεγάλο σταυροδρόμι των πολιτισμών αποτελεί πάντα μια πηγή έμπνευσης και κίνητρο για κάθε ταξιδιώτη. Είναι η Κωνσταντινούπολη, η Πόλη, η Ιστανμπούλ των σχεδόν 14 εκατομμυρίων ψυχών στην οποία συναντά κανείς το αποτύπωμα μιας πολυτάραχης ιστορίας, αλλά και την αναπόφευκτη παρουσία της παγκοσμιοποίησης. Δύο χιλιάδες και κάτι χιλιόμετρα, στο τιμόνι ενός Cupra Formentor 1.5 TSI, άξιζαν τον κόπο…
Ένα ταξίδι με το αυτοκίνητο σε έναν μακρινό προορισμό σου δίνει την ευκαιρία, πέρα από την απόλαυση της διαδρομής, να συνειδητοποιήσεις με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο τις αποστάσεις. Ταξιδεύοντας με αεροπλάνο, δεν είσαι πάντοτε σε θέση να αντιληφθείς πραγματικά πόσα χιλιόμετρα έχεις διανύσει, είναι λες και οι τόποι έρχονται πιο κοντά ο ένας στον άλλον με έναν μαγικό τρόπο. Αντίθετα, εμείς, ξεκινώντας ένα πρωινό του Ιουλίου από την Αθήνα το «road trip» του οποίου τις λεπτομέρειες πρόκειται να σας αφηγηθούμε, βρεθήκαμε να διασχίζουμε όλη σχεδόν την ελληνική επικράτεια, να περνάμε τα ελληνοτουρκικά σύνορα και να οδηγούμε στην τουρκική εθνική οδό από τους Κήπους ως την Κωνσταντινούπολη και από εκεί ως το Αϊβαλί.
Δεν ήταν λίγες φορές που χρειάστηκε να υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας πόσο όμορφο, παράξενο και σπάνιο είναι κανείς, έχοντας εκκινήσει από την Αττική, να βρίσκεται με το ίδιο αυτοκίνητο σε κάπως απρόσμενα σημεία του χάρτη, έξω από την Ραιδεστό ή την Προύσα, ή να σταματάει για βενζίνη και προμήθειες σε τουρκικούς ΣΕΑ. Πρόκειται περί μιας ανεπανάληπτης εμπειρίας που αξίζει κανείς να ζήσει, έστω και για μια φορά στη ζωή του – ή και παραπάνω.
4 ώρες για να διασχίσεις ένα ποτάμι
Τη συγκεκριμένη περίοδο του χρόνου, δηλαδή περί τα μέσα του καλοκαιριού, πολλοί είναι εκείνοι που επιστρέφουν στις πατρίδες και τα χωριά τους για τις θερινές διακοπές. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού ήταν μια ουρά 2 τουλάχιστον χιλιομέτρων στα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας, σε μια και μοναδική λωρίδα κυκλοφορίας. Το φαινόμενο αυτό, ως φαίνεται, είναι αρκετά συνηθισμένο. Εξ αυτού του λόγου, πιθανότατα, η επίσκεψη στην τουαλέτα του κοντινότερου στο τελωνείο βενζινάδικου χρεώνεται ξεχωριστά περί το 1€ από τους ιδιοκτήτες του(!).
Σε ένα περιβάλλον, λοιπόν, αφόρητης ζέστης και αρκετού – και εδώ που τα λέμε δικαιολογημένου – εκνευρισμού χρειάστηκαν περίπου 4 ώρες για να προχωρήσουμε λίγα μόνο χιλιόμετρα, 4 περίπου ώρες για να διασχίσουμε επί της ουσίας ένα ποτάμι.
Κατά τα λοιπά, η εμπειρία του διπλού ελέγχου (ένας από τις ελληνικές ένας από τις τουρκικές αρχές) στα σύνορα δεν είναι ιδιαιτέρως χρονοβόρα. Να σημειώσουμε, τέλος, εδώ ότι αρκεί απλώς η χρήση ενός καινούργιου δελτίου αστυνομικής ταυτότητας – όχι δηλαδή αποκλειστικά διαβατηρίου – για το πέρασμα των Ελληνοτουρκικών συνόρων.
Εθνικές οδοί και κυκλικοί κόμβοι
Οι εθνικές οδοί της γειτονικής μας χώρας, από τα σύνορα μέχρι και την Κωνσταντινούπολη αλλά και από εκεί έως το Αϊβαλί χαρακτηρίζονται από ορισμένες ιδιαιτερότητες αλλά και αρκετές ομορφιές. Αρχικά, το μεγαλύτερο μέρος τους δεν έχει όρια ταχύτητας, παρά σε ορισμένα μόνο σημεία που ο οδηγός πρέπει να ελαττώσει σημαντικά την ταχύτητά του (ενίοτε δε, πέραν του αναγραφόμενου ορίου ταχύτητας, συνήθως στα 70 χλμ./ώρα, διαβάζει κανείς και την αντίστοιχη οδηγία στην τουρκική γλώσσα “yavaş yavaş” (γιαβάς γιαβάς, ήτοι αργά αργά). Οι λωρίδες κυκλοφορίας είναι ως επί το πλείστον τουλάχιστον τρεις, ενώ πολύ συχνά υπάρχουν κυκλικοί κόμβοι, επί της εθνικής οδού, διά των οποίων οι οδηγοί μπορούν να αλλάξουν κατεύθυνση. Το τοπίο δεν διαφέρει πολύ από αυτό της εθνικής οδού Αθηνών – Ευζώνων. Αρκετό πράσινο, κλπ. κλπ. κλπ…
Τα φώτα της Πόλης
Αν ισχύει, γενικώς, ότι όλα τα πράγματα κάπως ομορφαίνουν τη νύχτα, ο κανόνας αυτός ισχύει στον μέγιστο βαθμό για την Κωνσταντινούπολη. Τις βραδινές ώρες ο τόπος αυτός γίνεται ακόμη πιο γοητευτικός. Η Αγία Σοφία είναι με τέτοιον τρόπο φωτισμένη ώστε να ξεχωρίζει σαφώς στο σκοτάδι, να επισημαίνεται, τρόπον τινά, η ιστορικότητα και η επιβλητικότητά της και να αναδεικνύονται όλες σχεδόν οι λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής της (τρούλος, μιναρέδες, καμπύλες κλπ.).
Ακριβώς απέναντι, το αντίπαλό της δέος, το Μπλε Τζάμι τη νύχτα γίνεται, όπως μπορείτε και εσείς να διαπιστώσετε, ακόμα πιο εντυπωσιακό και, σίγουρα, πιο μπλε. Οι φωτισμοί, ακόμη, στα σοκάκια και στους διάφορους πιο κεντρικούς δρόμους προσθέτουν ζωντάνια και ενέργεια στην περιοχή. Στον ζωγραφικό αυτό πίνακα προστίθενται οι εντυπωσιακές φωταγωγήσεις των γεφυρών του Βοσπόρου και του Γαλατά, που σε συνδυασμό με τα νυχτερινά δρομολόγια των πλοίων, δίνουν μίαν άλλη πνοή στο όλο περιβάλλον, με αυτές τις «τρέμουσες φωταψίες» (όπως θα έλεγε και ο Γιάννης Ρίτσος) επάνω στο νερό να ασκούν στους περαστικούς μία ιδιαίτερη γοητεία. Δημιουργείται, λοιπόν, μία ακόμη αντίθεση, αυτή τη φορά ανάμεσα στην βραδινή ζωή της σύγχρονης πόλης και των φωτισμένων ιστορικών κτηρίων. Είναι ακριβώς αυτός ο μοναδικός συνδυασμός παλιού και νέου, παραδοσιακού και σύγχρονου, που έρχεται να ενισχύει ακόμη περισσότερο τη σπάνια ομορφιά της Κωνσταντινούπολης το βράδυ – και όχι μόνο. Ένας νυχτερινός περίπατος αρκεί για να σας πείσει.
Πολιτισμοί ο ένας επάνω στον άλλον
Στην Κωνσταντινούπολη μπορείς εύκολα να διαπιστώσεις ότι πολλοί πολιτισμοί συνυπάρχουν ο ένας επάνω στον άλλον. Το μεγάλο παζάρι, το αιγυπτιακό παζάρι, η Αγία Σοφία και το Μπλε Τζαμί με ένα μόνο σιντριβάνι ανάμεσά τους. Αλλά και η ίδια η Αγία Σοφία αποτελεί μια ζωντανή υπενθύμιση της ιστορίας αυτού του τόπου. Περπατώντας εντός του ναού νιώθεις ότι περιηγείσαι μέσα στους αιώνες. Βυζαντινά ψηφιδωτά (άλλα καλυμμένα και άλλα όχι) και ισλαμικά σύμβολα, πιστοί του Χριστιανισμού ή του Ισλάμ, καθώς και κάθε λογής επισκέπτες από όλο τον κόσμο μέσα στο ίδιο εμβληματικό αρχιτεκτόνημα.
Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι οι αλλαγές στον ρόλο της ανά τα χρόνια, από εκκλησία σε τζαμί, από τζαμί σε μουσείο, και από το 2020 ξανά σε τζαμί, αντικατοπτρίζουν τις θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές αλλά και οικονομικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Αντίστοιχα, είσαι σε θέση να αντιληφθείς περιηγούμενος εντός της Πόλεως, με αρκετά παραστατικό τρόπο, τι σημαίνει παγκοσμιοποίηση. Το πρωί μπορείς να πίνεις τουρκικό καφέ καπνίζοντας ενδεχομένως ναργιλέ παρέα με άλλους ντόπιους και μη σε μια στοά που σε πηγαίνει πίσω στον 19ο αιώνα και, βγαίνοντας από αυτήν, ακριβώς απέναντι να αντικρίζεις ένα κατάστημα Starbucks ή Burger King. Πρόκειται για έναν τόπο άκρως ιδιαίτερο, στον οποίο, ανάμεσα σε πανύψηλους ουρανοξύστες, διακρίνεις ένα επίσης εντυπωσιακό, αλλά ενδεχομένως όχι τόσο ψηλό, τζαμί. Αυτή είναι μία ακόμη από της πλευρές αυτής της «μπερδεμένης» πόλης.
Σε κάθε περίπτωση, η Κωνσταντινούπολη παραμένει μια πόλη πολυπολιτισμική, διατηρώντας έτσι τον διαχρονικό της ρόλο ως σημείο συνάντησης λαών, θρησκειών και πολιτισμών. Φιλοξενεί πληθυσμούς από την Τουρκία αλλά και τον κόσμο. Πέρα από την τουρκική πλειοψηφία, εξακολουθούν να υπάρχουν μικρές κοινότητες Ελλήνων, Αρμενίων, Εβραίων, Κούρδων και άλλων, οι οποίες διατηρούν τις πολιτιστικές και θρησκευτικές τους παραδόσεις, συμμετέχοντας, παράλληλα, ενεργά στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή της πόλης. Γίνεται, κατ’ αυτόν τον τρόπο, εύκολα κατανοητό ότι πρόκειται για μια πόλη με μια πολύπλευρη και αενάως εξελισσόμενη συνύπαρξη φαινομενικά ετερόκλητων στοιχείων, των οποίων, εντούτοις, οι διαφορές κατορθώνουν να γεφυρώνονται και να συνυπάρχουν αρμονικά. Διαμορφώνεται έτσι η ταυτότητα της σύγχρονης Πόλης ως ενός μοναδικού τόπου γεφύρωσης πολιτισμών, θρησκειών και εποχών, αποτελώντας ζωντανό παράδειγμα της δύναμης της πολυπολιτισμικότητας.
Αγία Σοφία και Μπλε Τζαμί
Τα δύο από τα χαρακτηριστικότερα και πλέον εμβληματικά αξιοθέατα της πόλης δεν είναι άλλα από την Αγία Σοφία και το Μπλε Τζαμί. Το γεγονός, δε, ότι βρίσκονται το ένα απέναντι στο άλλο δεν είναι καθόλου τυχαίο. Φανερώνει, μάλιστα, την στενή ιστορική τους σύνδεση.
Η Αγία Σοφία, αφενός, κτισμένη αρχικά ως Ορθόδοξη εκκλησία υπό την αυτοκρατορία του Ιουστινιανού, υπήρξε ο καθεδρικός ναός της Κωνσταντινούπολης για σχεδόν 1.000 χρόνια, με την αρχιτεκτονική της να συνδυάζει στοιχεία Βυζαντινής και Ρωμαϊκής τεχνοτροπίας και το εσωτερικό της να εντυπωσιάζει με τον τεράστιο τρούλο και τις εντυπωσιακές ψηφιδωτές παραστάσεις.
Το Μπλε Τζαμί (ή Τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ), αφετέρου, κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα, έγινε γνωστό, μεταξύ άλλων, για τους έξι μιναρέδες του. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του συνδυάζει τόσο οθωμανικά όσο και βυζαντινά στοιχεία, και το όνομά του προέρχεται από τα μπλε κεραμίδια που διακοσμούν το εσωτερικό του. Η σχέση των δύο αυτών «αντίπαλων» μνημείων εντοπίζεται στο γεγονός ότι το Μπλε Τζαμί σχεδιάστηκε με σκοπό να ανταγωνιστεί την Αγία Σοφία, καθώς είναι ορατό από αυτήν, ακολουθεί έναν παρόμοιο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό (ένας κεντρικός μεγάλος τρούλος, εσωτερικός χώρος και φωτισμός, κεντρική αξονική συμμετρία κλπ), ενώ διαθέτει 2 παραπάνω μιναρέδες από την Αγία Σοφία.
Ελληνικά και τουρκικά
Η αλήθεια είναι ότι η αγγλική γλώσσα δεν αποτελεί το φόρτε του γειτονικού μας λαού. Ωστόσο, η καλή διάθεση αρκεί για να καταφέρεις να φτάσεις εκεί που θέλεις, για να εξυπηρετηθείς και να περάσεις όμορφες και – αρκετές φορές – κωμικές στιγμές. Οι δραστηριότητές μας στην Πόλη, λοιπόν, έγιναν ακόμα πιο ευχάριστες και εύκολες, όταν πήραμε την απόφαση ότι μπορούμε άνετα να συνεννοηθούμε άψογα σε οποιοδήποτε μέρος μιλώντας εμείς στα ελληνικά και ο εκάστοτε συνομιλητής μας στα τουρκικά, ξεχνώντας την χρήση της αγγλικής για το υπόλοιπο του ταξιδιού μας. Μία τέτοια απόφαση σε κάνει να αισθάνεσαι ενίοτε ότι η συνεννόηση της Ντένης Μαρκορά με την οικονόμο της Μαρούσκα, στην κλασική σειρά «Δύο Ξένοι», δεν ήταν και τόσο βγαλμένη από τη φαντασία.
Πολίτικη κουζίνα
Μια κουζίνα πεντανόστιμη αλλά και αρκετά βαριά, γεμάτη μυρωδιές και μπαχαρικά, ιδιαίτερη και έντονη, πολύ κοντά και, ταυτοχρόνως, κατά έναν περίεργο τρόπο, πολύ μακριά από την δική μας. Και σίγουρα καθόλου vegan. Αξίζει, λοιπόν, εάν βρεθείτε στην Κωνσταντινούπολη, να επισκεφθείτε, ενδεικτικά, τα εξής «γαστρονομικά αξιοθέατα»:
- Το «Karaköy Güllüoğlu – Nadir Güllü», στην συνοικία Karaköy, κοντά στον Γαλατά, όπου θα έχετε την ευκαιρία να γευτείτε τον, κατά γενική ομολογία, καλύτερο μπακλαβά της Τουρκίας και, επομένως, πιθανότατα τον καλύτερο μπακλαβά του κόσμου. Μπορείτε να συνδυάσετε αυτή την πρωτόγνωρη και κάπως συγκινητική, θα λέγαμε, για εμάς γευστική εμπειρία με το μαστιχωτό παγωτό που διατίθεται στο κατάστημα, σε γεύση βανίλια, λεμόνι ή όποια άλλη γεύση επιθυμείτε.
- Ένα από τα υποκαταστήματα της αλυσίδας «Mustafa», στα οποία μπορείτε να δοκιμάσετε μία σειρά από διαφορετικά γλυκά, σιροπιαστά και μη, όπως Μπακλαβά κάθε είδους, Καζάν Ντιπί, Ταβού Κιοκσού και ίσως το πιο γευστικό ρυζόγαλο που έχετε δοκιμάσει και ό,τι άλλο σας κεντρίσει το ενδιαφέρον από το μενού, σε συνδυασμό με τούρκικο καφέ ή τσάι.
- Το «Pide Sun», στην ασιατική μεριά, στην περιοχή Καντίκιοϊ, όπου δοκιμάσαμε ίσως από τα πιο νόστιμα πεϊνιρλί, που ετοιμάζονται και ψήνονται κατά παραγγελία εκείνη την ώρα με κασέρι και κάθε είδους αλλαντικό, όπως παστουρμά, καβουρμά, κιμά κ.α.
- Στην γραφική και ήσυχη περιοχή Κουζγκουντζούκι, στο μαγαζί «Gule Kafe», είχαμε την ευκαιρία να φάμε ένα διαφορετικό τουρκικό πρωινό, έναν πραγματικά ιδιαιτέρως γευστικό καγιανά – ή και, κατ’ άλλους – στραπατσάδα (το λεγόμενο menemen), ο οποίος και κρίθηκε (κατά πλειοψηφία) από τους πιο ωραίους που έχουμε δοκιμάσει, εξ ου και σας συνιστούμε να συνδυάσετε την βόλτα σας στην περιοχή με αυτή την γαστρονομική στάση.
- Σε ένα από τα παραρτήματα της σειράς «Turgut», είτε στο Sultan Ahmet, είτε στην περιοχή της Αγίας Σοφίας, είτε στο Gülhane, θα έχετε την δυνατότητα να δοκιμάσετε μία σειρά από παραδοσιακά τουρκικά φαγητά όπως διαφόρων ειδών ντονέρ, κεμπάπ, σαρμάδες, puf ekmek (ένα φουσκωτό ψωμί) κ.α.
- Σε διάφορα σημεία του δρόμου, περνώντας φερ’ ειπείν τη γέφυρα του Γαλατά ή φτάνοντας προς την συνοικία Καντίκιοϊ, θα συναντήσετε πλανόδιους να πωλούν μύδια ντολμά, δηλαδή μύδια γεμιστά με ρύζι. Μετά της δεούσης προσοχής, αξίζει σίγουρα να δοκιμάσετε αυτό το ιδιαίτερο street food της Πόλης.
Παζάρι
Πέραν όμως των μνημείων, σημαντικά αξιοθέατα της Πόλης αποτελούν και τα δύο μεγάλα παζάρια της: Το Καπαλί Τσαρσί (ή Μεγάλο Παζάρι) και το Αιγυπτιακό Παζάρι.
Το Καπαλί Τσαρσί (Kapalı Çarşı) είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα κλειστά παζάρια στον κόσμο. Ιδρύθηκε το 15ο αιώνα, επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και εξακολουθεί να αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες Κωνσταντινούπολης. Ευρισκόμενο στην περιοχή του Μπεϊογλού, εκτείνεται σε περίπου 30.700 τετραγωνικά μέτρα και διαθέτει πάνω από 4.000 καταστήματα στα οποία μπορεί κανείς να βρει από κοσμήματα, ρούχα και αντίκες μέχρι μπαχαρικά και τσάι κάθε είδους. Η περιήγηση εντός αυτού είναι ιδιαιτέρως εντυπωσιακή, με την κεντρική του οδό, τα στενά του πλακόστρωτα σοκάκια, τους θόλους του και την προσεγμένη διακόσμησή τους να σου τραβούν την προσοχή.
Το Αιγυπτιακό παζάρι, από την άλλη, (Mısır Çarşısı) έχει μία κάπως διαφορετική ατμόσφαιρα σε σχέση με το Καπαλί Τσαρσί. Βρίσκεται στην περιοχή του Eminönü, κοντά στη γέφυρα του Γαλατά, και ονομάστηκε “Αιγυπτιακό” λόγω των εμπορευμάτων έφταναν εκεί από την Αίγυπτο, κυρίως μπαχαρικά και αρωματικά. Στο γεγονός αυτό έγκεται και η κύρια διαφορά του με το Καπαλί Τσαρσί, πέραν του ότι είναι σαφώς μικρότερο σε έκταση. Το Αιγυπτιακό παζάρι, κατά μείζονα λόγο, φημίζεται για τα μπαχαρικά, τα βότανα, τα γλυκά (όπως τα κάθε είδους λουκούμια και σιροπιαστά) και τα αρωματικά που μπορείς να βρεις εκεί. Πρόκειται για μία αγορά στην οποία θα μπορούσαμε να πούμε ότι συνδυάζεται η οθωμανική παράδοση με την αραβική και την αιγυπτιακή κουλτούρα.
Σε αμφότερες, πάντως, τις κλειστές αυτές αγορές εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ η παράδοση του παζαριού, με τους επισκέπτες σε κάθε γωνιά να διαπραγματεύονται με τους έμπειρους στην πρακτική αυτή πωλητές, προσπαθώντας να πετύχουν καλύτερη τιμή, δοκιμάζοντας παράλληλα τα κάθε λογής εδέσματα που τους προσφέρουν, μαζί με τσάι ή καφέ.
Αρκεί να πούμε εδώ απλώς ότι, εάν οι ιδιοκτήτες ή οι υπάλληλοι των καταστημάτων αντιληφθούν ότι έρχεσαι από την Ελλάδα, σε προσφωνούν αμέσως και με παροιμιώδη άνεση με διάφορα ελληνικά ονόματα, αντρικά και γυναικεία, καθώς και με την προσφιλή τους λέξη «μπατζανάκη». Ενίοτε, δε, η ελληνική σου καταγωγή μπορεί να αποτελέσει και διαπραγματευτικό χαρτί στην όλη διαδικασία, για λόγους – πιθανότατα – καλής γειτονίας. Μολαταύτα, έχετε το νου σας, καθώς η γοητευτική αυτή διαδικασία του παζαριού μπορεί να σε κάνει να ξεχαστείς και εν τέλει να εξέλθεις από την αγορά έχοντας αγοράσει, πάνω στον ενθουσιασμό σου, πολλά περισσότερα απ΄ όσα ενδεχομένως χρειαζόσουν ή μπορούσες να υποστηρίξεις οικονομικά, όπως συνέβη στη δική μας περίπτωση.
Ευρώπη και Ασία
Είναι γεγονός ότι η Κωνσταντινούπολη, και όχι μόνο λόγω γεωγραφικής θέσης, αποτελεί ένα μοναδικό σημείο συνάντησης δύο ηπείρων και πολιτισμών. Είναι μία πόλη χωρισμένη από τη θάλασσα στα δύο. Οι δύο αυτές της πλευρές, η ευρωπαϊκή, αφενός, και η ασιατική, αφετέρου, συνυπάρχουν, παρά τις διαφορές τους, αρμονικά και ενώνονται είτε με γέφυρες, είτε με θαλάσσιες συγκοινωνίες, προσφέροντας μια συνεχώς μεταβαλλόμενη εικόνα, γεμάτη ενδιαφέρουσες και ενίοτε πολύχρωμες αντιθέσεις.
Θα μπορούσαμε να το θέσουμε ως εξής: Στην ευρωπαϊκή πλευρά μπορείς να βιώσεις το αίσθημα που σου προσφέρει μία μεγάλη πόλη, ένα μεγάλο αστικό κέντρο, ενώ στην ασιατική να απολαύσεις μια πιο ήρεμη, πιο καθημερινή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, χωρίς απαραιτήτως ο διαχωρισμός αυτός να είναι απόλυτος. Το βέβαιον είναι ότι στην ευρωπαϊκή πλευρά της Πόλης συναντά κανείς μνημεία παγκόσμιας ακτινοβολίας όπως η Αγία Σοφία, το Μπλε Τζαμί, το Γενί Τζαμί, το Τοπ Καπί Σαράι. Είναι, θα λέγαμε, το τουριστικό και οικονομικό κέντρο της πόλης, αποτελούμενο από τις πλέον γνωστές περιοχές και πολυσύχναστα κέντρα όπως το Sultan Ahmet, η πλατεία Ταξίμ, η Ιστικλάλ, ο Γαλατάς, το Καπαλί Τσαρσί κ.α. Λόγω αυτής της τουριστικής ανάπτυξης, απόρροιας και της διεθνούς αναγνωρισιμότητας, η πλευρά αυτή είναι και η πιο ανεπτυγμένη και πυκνοκατοικοιμένη.
Από την άλλη, η ασιατική πλευρά της Πόλης διακρίνεται για τον πιο ήρεμο και κάπως παραδοσιακό της χαρακτήρα. Περιοχές όπως το Καντίκιοϊ, το Κουζγκουντζούκι και το Μπεκτάς έχουν διατηρήσει έναν πιο αυθεντικό και λιγότερο τουριστικό χαρακτήρα, χωρίς, ωστόσο, το γεγονός αυτό να τους στερεί τη ζωντάνια και το ενδιαφέρον του πιο νεανικού κοινού, όπως θα δούμε και στη συνέχεια. Η πλευρά αυτή είναι γεμάτη με μικρά καταστήματα, παραδοσιακές αγορές και καφέ, που αναδεικνύουν έναν πιο «χαλαρό» ρυθμό ζωής. Παρόλα αυτά, πρόκειται για μία διαρκώς αναπτυσσόμενη περιοχή, η οποία και έχει αποκτήσει πολλούς νέους εμπορικούς χώρους και πολιτιστικά κέντρα.
Οι δύο αυτές μεριές συνδέονται από τα τέλη του 2016 και υποθαλάσσια με το Ευρασιατικό Τούνελ (Eurasia Tunel). Μέσω της σήραγγας αυτής, μήκους 5,4 χιλιομέτρων, χαμηλό όριο ταχύτητας (80 χιλιόμετρα την ώρα) και δύο λωρίδες κυκλοφορίας σε κάθε κατεύθυνση, τα οχήματα περνούν κάτω από το Βόσπορο, από τις ασιατικές (Καντίκιοϊ) στις ευρωπαϊκές ακτές (Κουμκαπί) και τούμπαλιν, αλλάζοντας ήπειρο σε μόλις 5 λεπτά. Όσοι επιλέγουν αυτή την οδό σίγουρα αποκτούν μια σπάνια οδηγική εμπειρία – αν και λίγο τρομακτική και κλειστοφοβική κατά διαστήματα.
Η σύγχρονη πλευρά της Πόλης
Η περιοχή Καντίκιοϊ (Kadıköy) στην Κωνσταντινούπολη βρίσκεται στην ασιατική πλευρά της πόλης. Πρόκειται για μία από τις πιο πολυσύχναστες και πιο ζωντανές περιοχές της, ένα από τα πολλά και διαφορετικά κέντρα της Πόλης. Συνδυάζει τον παραδοσιακό με τον μοντέρνο χαρακτήρα, την ιστορική κληρονομιά με την καθημερινή ζωή μιας σύγχρονης πόλης. Αποτελεί πόλο έλξης για ανθρώπους όλων των ηλικιών, κυρίως δε για νεότερους ανθρώπους, γεγονός που εύκολα μπορείτε να διαπιστώσετε εάν περιηγηθείτε στην περιοχή. Το Καντίκιοϊ είναι, άλλωστε, γνωστό για το πολιτιστικά δρώμενα που λαμβάνουν χώρα σε αυτό (φεστιβάλ κινηματογράφου, φεστιβάλ street art, τζαζ μουσικής κ.α.), τις μικρές γκαλερί και τους ανεξάρτητους χώρους πολιτισμού, τα καφέ, τα μπαρ, και τα καταστήματα που προσελκύουν ντόπιους και τουρίστες. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι ένας φίλος που έχει ζήσει στην περιοχή μας την χαρακτήρισε ως τα «Εξάρχεια της Κωνσταντινούπολης». Τέλος, βρίσκεται, όπως και τα περισσότερα μέρη της Πόλης, πολύ κοντά στη θάλασσα, διαθέτοντας αρκετούς πεζόδρομους και πάρκα από τα οποία μπορείς να απολαύσεις την μοναδική θέα του Βοσπόρου από την Ασιατική πλευρά της Πόλης.
Η συνοικία Κουζγκουντζούκι (Kuzguncuk): Πρόκεται για μια ήσυχη και γραφική περιοχή στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης Είναι γνωστή για τη μοναδική της ατμόσφαιρα, καθώς διατηρεί ένα αρκετά παραδοσιακό χαρακτήρα μέσα στην πολυπλοκότητα της μεγάλης πόλης. Περπατώντας στην περιοχή, μέσα σε πλακόστρωτους δρόμους γεμάτους δέντρα, μικρά καφέ, καταστήματα και, πάντοτε, γάτες, μπορείς να δεις τα χαρακτηριστικά πολύχρωμα σπίτια με τα ξύλινα παράθυρα και τα μπαλκόνια, που παραπέμπουν σε παλαιότερες εποχές, δημιουργώντας έναν μοναδικό συνδυασμό του παλαιού με το σύγχρονο.
Το περιβάλλον εκεί είναι, όπως είπαμε, ήρεμο και καταπράσινο, ιδανικό για χαλαρούς περιπάτους στα στενά σοκάκια ή και στους μεγαλύτερους δρόμους. Είναι μια περιοχή πολυπολιτισμική, με παραδοσιακές οθωμανικές αλλά και εβραϊκές επιρροές, οι οποίες συνυπάρχουν με σύγχρονες τέχνες και πολιτισμό.
Είναι μια γειτονιά γεμάτη τέχνη και παράδοση, όπως άλλωστε και όλη η Κωνσταντινούπολη. Σε αυτή την γειτονιά, σε ένα υπόγειο δισκοπωλείο, συναντήσαμε και τον νεαρό Οσμάν, ο οποίος, όταν πληροφορήθηκε την καταγωγή μας, μας έβαλε να ακούσουμε την τουρκική εκδοχή του τραγουδιού «Μια πίστα από φώσφορο» (Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος, Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου, Α’ Εκτέλεση: Χάρις Αλεξίου) με την Sezen Aksu, ενώ μας πρότεινε να ακούσουμε και το τουρκικό φολκ ροκ συγκρότημα Moğollar, του οποίου και, εν τέλει, αγοράσαμε 2 δίσκους βινυλίου. Στη συνέχεια, ο Οσμάν μας πρότεινε να επισκεφτούμε κάποιο βράδυ μία πολύ ιδιαίτερη και νεανική μπυραρία στην περιοχή του Γαλατά με ντόπιες – και όχι μόνο – χειροποίητες μπύρες. Φυσικά και ακολουθήσαμε την πρότασή του το ίδιο βράδυ. Είναι από τις στιγμές που νιώθεις πως πλέον το ταξίδι είναι αυτό που σε οδηγεί, και όχι εσύ αυτό. Και είναι πολύ όμορφο όταν κάτι τέτοιο συμβαίνει και έχει θετική έκβαση σαφώς. Για του λόγου το αληθές, η μπυραρία λέγεται Taproomx και, εάν βρεθείτε στην περιοχή, αξίζει να περάσετε ένα από τα βράδια σας εκεί.
Η περιοχή του Γαλατά, λοιπόν, με τον χαρακτηριστικό της Πύργο που προσφέρει εκπληκτική πανοραμική θέα στην Κωνσταντινούπολη και τον Βόσπορο, είναι ένα ακόμη από τα πολλά και διαφορετικά «κέντρα» του κέντρου της πόλης, αρκετά ζωντανό σχεδόν όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας, που συνδυάζει, και αυτό με τη σειρά του, την ιστορία με τη σύγχρονη ζωή. Πρόκειται για μια γειτονιά που παραπέμπει στην ιστορία της Βυζαντινής αλλά και της Οθωμανικής εποχής, τα στενά ανηφορικά δρομάκια της οποίας είναι γεμάτα από καφέ, εστιατόρια και καταστήματα τέχνης και σουβενίρ.
Η νυχτερινή ζωή στον Γαλατά είναι ιδιαίτερα ζωντανή και πολύπλευρη. Η ατμόσφαιρα τις βραδινές ιδίως ώρες είναι αρκετά νεανική και καλλιτεχνική. Η γύρω περιοχή είναι γεμάτη με όλων των ειδών τα καταστήματα που παραμένουν ανοιχτά μέχρι αργά το βράδυ. Κέντρο της νυχτερινής ζωής είναι ο περίφημος πεζόδρομος που οδηγεί από την πλατεία του Πύργου του Γαλατά προς την περιοχή του Καρακόι. Εκεί, μπορείτε να βρείτε μαγαζιά με θέα όλον τον Βόσπορο, αλλά και πιο underground μπαρ με ιδιαίτερες μουσικές, που απευθύνονται, θα λέγαμε, σε εκείνους που αναζητούν κάτι πιο διαφορετικό, πιο εναλλακτικό.
Η Πλατεία Ταξίμ, τέλος, είναι, κατά πολλούς, η καρδιά της σύγχρονης Κωνσταντινούπολης και το κέντρο της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Γνωστή για την έντονη δραστηριότητά της, αποτελεί σημείο συγκέντρωσης για ντόπιους και τουρίστες. Στην πλατεία ξεχωρίζει το «Μνημείο της Δημοκρατίας» (αφιερωμένο στην ανεξαρτησία της χώρας και σύμβολο της πολιτικής της ιστορίας), ενώ γύρω της εκτείνονται οι πιο εμπορικοί δρόμοι, όπως η περίφημη οδός Ιστικλάλ, μήκους περίπου 3 χιλιομέτρων, με τα χαρακτηριστικά παλαιού τύπου κόκκινα τραμ που την διαπερνούν, και η οποία συνδέει την Πλατεία Ταξίμ με τον Γαλατά.
Η περιοχή αυτή είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό δείγμα συνύπαρξης της ιστορικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη ζωή της πόλης. Εξ αυτού του λόγου είναι και ένα από τα πιο αγαπημένα σημεία των επισκεπτών, ντόπιων και μη, για περίπατο αλλά και διασκέδαση.
Τραμ, πλοία και λεωφορεία
Ένα από τα χαρακτηριστικότερα μέσα μεταφοράς εντός της Κωνσταντινούπολης είναι τα Τραμ. Περνούν με μεγάλη συχνότητα και χρησιμοποιούνται από όλον σχεδόν τον κόσμο, ντόπιο και μη, συνδέοντας πολλές γωνιές και γειτονιές, περνώντας ακόμη και την γέφυρα που συνδέει την περιοχή του Sultan Ahmet και του Eminönü με τον Γαλατά. Αντιστοίχως, και τα λεωφορεία αλλά και το μετρό μπορούν να φανούν αρκετά βοηθητικά σε διαδρομές που δεν καλύπτουν τα τραμ, με τα δρομολόγιά τους να είναι επίσης αρκετά συχνά. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί από την ευρωπαϊκή στην ασιατική πλευρά αλλά και από το Sultan Ahmet στον Γαλατά με διάφορα πλοία, μικρά και μεγάλα, που διασχίζουν μαζικά τα νερά του Βόσπορου σχεδόν όλη την ημέρα.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι για όλα αυτά τα μέσα μεταφοράς χρειάζεται αγοράσει κανείς ένα μόνο εισιτήριο, την Istanbul card, για τον αντίστοιχο αριθμό διαδρομών, ή μπορεί κάθε φορά που περνάει τις προστατευτικές μπάρες να χτυπάει την πιστωτική ή την χρεωστική του κάρτα, πληρώνοντας το αντίστοιχο αντίτιμο. Παρόλα ταύτα, η τελευταία αυτή μέθοδος δεν λειτούργησε με καμία από τις κάρτες μας, οπότε θα συνιστούσαμε στους επίδοξους επισκέπτες να επιλέξουν την παραδοσιακή μέθοδο αγοράς εισιτηρίου από τους αντίστοιχους αυτόματους πωλητές. Σε κάθε, όμως, περίπτωση, αξίζει κανείς να περιηγηθεί στον Πόλη και πεζός, αφιερώνοντας τον αντίστοιχο χρόνο στον παρατήρηση των ιδιαιτεροτήτων και των πολλών αντιθέσεών της.
Για την επιστροφή μας επιλέξαμε διαφορετική διαδρομή. Μια διαδρομή που μας έφερε αρχικά στο ιστορικό Αϊβαλί για να χρησιμοποιήσουμε ένα από τα μικρά ferry boat που σε μεταφέρουν στη Λέσβο, ώστε να έχουμε την ευκαιρία για μια σύντομη εξερεύνηση του μεγάλου αυτού ελληνικού νησιού, ενώ στη συνέχεια δια της θαλασσίας και πάλι οδού επιτρέψαμε στον Πειραιά, ολοκληρώνοντας αυτό το τόσο ενδιαφέρον και γεμάτο εμπειρίες road trip. Και αν βλέπετε ότι δεν αφιερώνουμε κάποιο χώρο στη Μυτιλήνη στο παρόν άρθρο, οφείλουμε να γράψουμε δυο λόγια για τον ακούραστο σύντροφό μας σε αυτό το ταξίδι, που έκανε τις μετακινήσεις μας πιο άνετες.
Ο λόγος για το Cupra Formentor 1.5 TSI, το ευρύχωρο, σβέλτο και πολιτισμένο SUV των 150 ίππων, που ταξίδεψε με υποψειγματική ευστάθεια στους αυτοκινητόδρομους που κινηθήκαμε, καταναλώνοντας αναπάντεχα χαμηλές ποσότητες βενζίνης – η μέση κατανάλωση ήταν της τάξης των 7,0 λίτρων / 100 χλμ. – και μάλιστα με πλήρες φορτίο, τέσσερις ενήλικους επιβάτες με τις αποσκευές τους, οι οποίες γέμισαν το ευρύχωρο και πρακτικό πορτμπαγκάζ των 450 λίτρων. Αξίζει όμως τον κόπο να ρίξετε μια ματιά στη σχετική, αναλυτική δοκιμή μας για να δείτε τι πραγματικά προσφέρει αυτό το SUV
Angelos Papapaschalis
